जिनत शेख । आज (अशुराह) को दिन। नेपाल लगायत मुस्लिम बसोबास रहेको विश्वको हरेक ठाउॅंमा मुस्लिमहरूद्वारा यो दिनलाई उत्सवको रुपमा मनाउने गरिन्छ।
 

मुहर्रम भनेको के हो?
मुहर्रम नयाँ वर्षको सुरुवात र इस्लामिक क्यालेन्डरको पहिलो महिना हो। यो महिना इस्लामको चार पवित्र महिनाहरू मध्ये एक हो। इस्लामिक क्यालेन्डरका चार पवित्र महिनाहरू मध्ये एक भएकोले मुहर्रममा युद्ध निषेध गरिएको छ। "मुहर्रम" शब्दको अर्थ "निषेधित" हो, जसले यस समयमा “युद्ध निषेध”लाई जनाउँछ।
यो करबला (Karbala) को सम्झना, आध्यात्मिक चिन्तन, दया र प्रशस्त मात्रामा इनाम प्राप्त गर्न असल कर्महरूको अभ्यास गर्ने समय हो।

मुहर्रमका प्रमुख मितिहरू:

१. मुहर्रमको १ तारिख

मुहर्रमको १ तारिखले नयाँ इस्लामिक वर्षको सुरुवातलाई जनाउँछ। मुहर्रमको १ तारिख अर्थात् नयाँ वर्ष, मुस्लिमहरू उत्साहका साथ मनाउने गर्दछन्। तर यो महिना शोक र सहादतको महिना हो। मुस्लिमहरूले यसलाई हाम्रा प्रिय पैगम्बर मुहम्मद (स.अ.व.) र उनको समयका मुस्लिमहरूको यात्रा र सङ्घर्षलाई मनन गर्ने समयको रूपमा मनाउने गर्दछन्।

२. आशुराको दिन (मुहर्रम १० तारिख)

आशुरा मुहर्रमको १० तारिखको दिन मनाउने गरिन्छ जुन इस्लामिक वर्षको सबैभन्दा पुण्यपूर्ण दिनहरू मध्ये एक हो। आशुराको दिन त्यो दिन हो जुन दिन करबलाको युद्धमा इमाम हुसेन (अ.स.) को शहादत भएको थियो। यो कर्बलाको युद्धको वार्षिकोत्सव र पैगम्बर मुहम्मदका नाति इमाम हुसेनको शहादतको सम्झनामा मनाइन्छ। यसले त्यो दिनको पनि सम्झना गराउॅंछ जब अल्लाहले पैगम्बर मुसा (अ.स.) र इसराईलका सन्तानहरूलाई फिरऊन र उनको सेनाबाट मुक्त गराएका थिए।

इस्लाममा हक, सत्य, ईमान, र न्यायको लागि लड्नु र सहिद हुनु नै महानता हो, असल क्रान्ति हो, गर्व हो। सहादत दुनियाँ र आखिरत दुवैको लागि महान् कार्य हो। कुनै पनि उत्सव उपवास बसेर मनाउने गरिन्छ त्यसैले यो दिन पनि मुस्लिमहरू उपवास बस्ने गर्दछन्।

मुहर्रम किन मनाइन्छ?

मुहर्रम अल्लाह (SWT) द्वारा तोकिएका चार पवित्र महिनाहरू मध्ये एकको रूपमा मनाइन्छ। यसको शीर्षक 'अल्लाहको महिना' हो जसले गर्दा यो विशेष छ र इस्लामिक क्यालेन्डरमा सबैभन्दा आशिष्पूर्ण छ। मुहर्रमको इतिहास व्यापक छ र यस महिनामा धेरै महत्त्वपूर्ण घटनाहरू घटेका छन्।

इस्लामिक क्यालेन्डरमा १२ महिनाहरू छन् - तर हामी अरूको तुलनामा केही महिनाहरूको बारेमा बढी जान्दछौँ। सबैलाई थाहा छ कि हामी रमजानमा उपवास बस्छौँ, र धेरैलाई ईद-अल-अधा बलिदानको बारेमा पनि अवगत छ। यद्यपि, मुहर्रम अलि कम प्रसिद्ध देखिन्छ। यो पवित्र महिनालाई हदीसमा अल्लाह (SWT) को महिना भनेर उल्लेख गरिएको छ, हुन त सबै महिना आला दर्जा र आफ्नो विशेषताले अहम छ, तर यो महिनालाई बढी सहिद, सहादत र बलिदानको रुपमा अहम मानिन्छ।

मुहर्रम महिना मुस्लिमहरूका लागि धार्मिक र ऐतिहासिक दुवै तवरले महत्त्वपूर्ण छ। यो अल्लाह (SWT) द्वारा पवित्र रूपमा तोकिएको महिना मात्र होइन, यो इस्लामिक क्यालेन्डरको पहिलो महिना हो, जसले मुस्लिमहरूको मदिनामा हिज्र (प्रवासन) र ६२२ इस्वीमा पहिलो इस्लामिक राज्यको स्थापनालाई प्रतीक दिन्छ। एक जना मानिस पैगम्बर (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) कहाँ आए र सोधे: ‘रमजान महिना पछि कुन रोजा (उपवास) राम्रो छ?’ उहाँले भन्नुभयो: ‘अल्लाहको महिना को रोजा, जसलाई मुहर्रम भनिन्छ।’

अबू हुरैराहले वर्णन गर्नुभएको छ कि रसूल (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) ले भन्नुभयो:
“रमजान महिना पछि सबैभन्दा पुण्यवान् उपवास अल्लाहको महिना मुहर्रमको हो। र अनिवार्य पछि सबैभन्दा पुण्यवान् नमाज आजको रातको नमाज हो।” अल्लाहले कुरानमा भन्नुभएको छ, “वास्तवमा, अल्लाहले आकाश र पृथ्वी सृष्टि गरेको दिनदेखि नै अल्लाहको ग्रन्थमा महिनाहरूको सङ्ख्या बाह्र छ - जसमध्ये चार पवित्र छन्। यही सही मार्ग हो। त्यसैले यी महिनाहरूमा एक अर्कामाथि अत्याचार नगर। र मुश्रिकहरूसँग मिलेर लड जसरी तिनीहरू तिमीहरूसँग मिलेर लड्छन्। र जान्नुहोस् कि अल्लाह डराउनेहरूको साथमा छन्।”
सुरह-तौबा (९:३६)

मुहर्रमका उत्सव के के हुन्?

मुहर्रम अल्लाहद्वारा तोकिएका पवित्र महिनाहरू मध्ये एक हो। त्यसैले यो मुस्लिमहरूका लागि सद्काह जरियाह, नफल (स्वैच्छिक) प्रार्थना, उपवास र कुरानको तिलावत जस्ता कार्यहरू गर्ने राम्रो समय हो।
मुस्लिमहरूले मस्जिद गएर, विगतको इस्लामिक (हिजरी) वर्षलाई सम्झेर र आफ्ना प्रियजनहरूसँग समय बिताएर नयाँ वर्षको बारेमा, इस्लामको बारेमा, सहिदहरूको बारेमा र बलिदाहरुको बारेमा बुझ्ने र बुझाउने कार्य गर्नु पर्छ।
 

मुहर्रमको महत्त्व

मुहर्रमको मुस्लिमहरूमाझ धेरै महत्त्व छ किनभने चार पवित्र महिनाहरू मध्ये एक हुनुको साथै, यो एक महिना हो जसमा धेरै महत्त्वपूर्ण ऐतिहासिक इस्लामिक घटनाहरू घटेका थिए।
जसमा हिज्र शरीफ - मुस्लिमहरूको मदिनामा बसाइसराइ, र करबलाको युद्धमा इमाम हुसेन (अ.स.) र पैगम्बर (स.अ.व.) का अन्य परिवारका सदस्यहरूको शहादत समावेश छ।
 

मुहर्रममा के हुन्छ?

यद्यपि मुस्लिमहरूले मुहर्रममा नयाँ इस्लामिक वर्षको आगमनलाई अल्लाहको निकटता प्राप्त गर्ने अर्को अवसरको रूपमा मनाउँछन्, मुहर्रम मुस्लिम उम्माह (कौम) को लागि सम्झनाको समय पनि हो।
इस्लामी क्यालेन्डरको ६१ औं वर्षको १० औं मुहर्रम (आशुराको दिन) मा, करबलाको युद्ध भयो। यो पैगम्बर मोहम्मद (स.अ.व.) का समर्थक र सेना (परिवार) र उल्लेखनीय रूपमा ठुलो सेना भएको उम्मयाद खलीफा यजीदको सेना बीच लडिएको थियो।
पैगम्बर मोहम्मद (स.अ.व.) का प्रिय नाति अलि अश्गर (अ.स.) जो मात्र ६ महिनाका थिए उनलाई पैगम्बर मोहम्मद (स.अ.व.) को परिवारका अधिकांश पुरुष सदस्यहरूसँगै क्रूरतापूर्वक शहीद गरिएको थियो।
 

मुहर्रममा उपवास

मुहर्रममा पर्ने एक विशेष दिन आशुराको दिन हो। यस दिन, जुन मुहर्रमको १० औं दिनमा पर्छ, मुस्लिमहरूलाई पैगम्बर मोहम्मद (स.अ.व.) ले उपवास राख्न प्रोत्साहित गर्छन्।
९ औं मुहर्रममा के हुन्छ?
इस्लामका विद्वानहरूले मोहर्रमको १० औं (‘आशुरा’) सँगसँगै ९ औं मुहर्रममा उपवास राख्न सिफारिस गरिएको मानिन्छ। यो हदीसको कारणले हो: जब अल्लाहका रसूल (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) ले आशुराको दिन उपवास राख्नुभयो र मानिसहरूलाई उपवास राख्न भन्नुभयो, तिनीहरूले भने, “हे अल्लाहका रसूल, यो त्यस्तो दिन हो जुन यहूदी र इसाईहरूले सम्मान गर्छन्।” अल्लाहका रसूल (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) ले भन्नुभयो, “अर्को वर्ष, यदि अल्लाहले चाहनुभयो भने, हामी नवौँ दिन उपवास गर्नेछौँ।” तर अर्को वर्ष आउँदा अल्लाहका रसूल (सल्लल्लाहु अलैहि वसल्लम) को मृत्यु भइसकेको थियो। त्यसैले ९ औं र १० औं मुहर्रमको दिन अर्थात् दुई दिन उपवास बस्ने गरिन्छ
 

मुहर्रमको इतिहास

उल्लेख गरिएझैँ, मुहर्रमले हिज्रहलाई चिन्ह लगाउँछ, किनकि ६२२ इस्वीमा पैगम्बर मुहम्मद (सल्लम) को मक्काबाट मदिनामा बसाई सरेका थिए। यो दिन ऐतिहासिक रूपमा इस्लामिक क्यालेन्डरको सुरुवात हो किनकि यो इस्लामको संरक्षणको लागि एक महत्त्वपूर्ण घटना थियो।
हिज्रहले पैगम्बर र उनका अनुयायीहरूको सुरक्षा मात्र सुनिश्चित गरेन तर मदिनामा इस्लामलाई फस्टाउन पनि अनुमति दियो।
मुहर्रमले आशुराको दिन पनि मनाउँछ, जब करबलाको युद्ध, पैगम्बर मुसा (अ.स.) र उनका अनुयायीहरूको फिरऊनको अत्याचारबाट भाग्ने कथा, र अन्य ऐतिहासिक घटनाहरू सहित महत्त्वपूर्ण ऐतिहासिक घटनाहरू घटेका थिए।
 

मुहर्रमका गुणहरू

पवित्र महिनाहरूले हामीलाई अल्लाह (SWT) को दया र अनुग्रह खोज्ने अवसर प्रदान गर्दछ। मुहर्रमका धेरै पुण्यहरू छन् र पवित्र महिनाको फाइदा उठाउन हामीले गर्न सक्ने सरल कुराहरू छन्। यहाँ मुहर्रमको समयमा केही सिफारिस गरिएका कार्यहरू वा सुन्नतहरू छन्।
उपवास: ९ र १० मुहर्रम (आशुराको दिन), वा १० र ११ मुहर्रममा उपवास राख्नुहोस्। उपवासले पापहरूको प्रायश्चित गर्दछ। कुरान पढ्नुहोस्: यदि तपाईँ उपवास गर्न असमर्थ हुनुहुन्छ भने, कुरान पढ्नु वा धिकर गर्नुले तपाईँलाई मुहर्रमको सबाब महसुस गर्न मद्दत गर्छ। याद गर्नुहोस्, अल्लाह (SWT) को खातिर कुनै पनि जमघट पनि बरकाहले भरिनेछ र फरिस्ताहरु तपाईँसँग सामेल हुनेछन्। नियमित सद्का दिनुहोस्: मुहर्रमले इस्लामिक नयाँ वर्षको सुरुवातलाई सङ्केत गर्दछ, त्यसैले यो सङ्कल्प गर्ने र नियमित दान दिने जस्ता असल बानीहरू स्थापित गर्ने उत्तम समय हो, ताकि तपाईँ वर्षभरि सबाब प्राप्त गर्न सक्नुहुनेछ।